Bệnh nấm da ở chó mèo khá phổ biến, đặc biệt với những thú cưng không được vệ sinh sạch sẽ hoặc do một số nguyên nhân khác. Tình trạng bệnh nấm da ở chó mèo gây hôi, rụng lông và các vấn đề nghiêm trọng về da. Hãy theo dõi bài viết dưới đây của FVET Vietnam để tìm hiểu cách chẩn đoán và điều trị bệnh nấm da ở chó mèo.
Kỹ thuật chẩn đoán bệnh nấm da ở chó mèo
Để chẩn đoán bệnh da liễu trên thú nhỏ không nên tiến hành xét nghiệm đơn lẻ một phương pháp, mà cần thực hiện bằng cách sử dụng kết hợp các phương pháp lâm sàng, phi lâm sàng để chỉ ra bệnh nhiễm trùng, nấm trên chó mèo.
Một số phương pháp xét nghiệm Phi lâm sàng được khuyến cáo sử dụng:
1. Đèn Wood
Việc sử dụng đèn Wood được khuyến nghị như một công cụ sàng lọc và phát hiện nấm bằng cách phát ra huỳnh quang màu xanh lá cây. Phương pháp này có thể giúp phát hiện ngay sau tuần đầu tiên của sự lây nhiễm. Vì vậy đèn Wood được coi là một công cụ tầm soát ban đầu của việc khám da.
Cách kiểm tra da bằng đèn Wood: Kiểm tra bắt đầu từ phía đầu của bệnh súc, di chuyển chậm lại phía sau, giữ đèn gần da (khoảng cách từ 2 – 4 cm), cần phân biệt huỳnh quang màu xanh lá cây của lông với huỳnh quang màu xanh lam giả có thể nhìn thấy khi đóng vảy trên da và một số sản phẩm bôi ngoài da.
2. Nuôi cấy nấm
Trong nhiều thập kỷ, tiêu chuẩn vàng của chẩn đoán nấm da là nuôi cấy nấm. Tuy nhiên, thực tế là cách làm này chỉ đơn giản là chỉ ra sự hiện diện hay không có của bào tử trên sợi lông. Sự thành công của phương pháp này phụ thuộc một phần vào kỹ thuật lấy mẫu và khu vực được chọn để nuôi cấy.
3. Kiểm tra trực tiếp dưới kính hiển vi
Nhổ lông ở rìa của vùng tổn thương để kiểm tra nguyên nhân có phải do Dermatophyte gây ra hay không.
Cách kiểm tra: Sử dụng 10 đến 20 sợi lông nhổ ở vùng tổn thương, đặt vào slice kính và nhỏ dầu khoáng vào rồi tiến hành kiểm tra bằng kính hiển vi điện tử để tìm bào tử chân đốt.
Điều trị bệnh nấm da ở chó mèo
Để điều trị thành công bệnh nấm da ở chó mèo cần kết hợp điều trị tại chỗ, điều trị toàn thân và khử trùng môi trường.
1. Điều trị tại chỗ
Điều trị tại chỗ là một trong những phần thiết yếu của quá trình điều trị bệnh nấm da ở chó mèo. Nguyên nhân gây bệnh cũng có thể do một số ngoại ký sinh trùng như ve, bọ chét, …truyền lây từ con bị bệnh. Vì vậy việc điều trị tại chỗ giúp đẩy nhanh quá trình phân giải nhiễm trùng và giảm sự phát tán của bào tử ngoại ký sinh trùng ra môi trường, giúp giảm thiểu việc lây nhiễm cho vật nuôi khác.
2. Cạo lông
Trong nhiều thập kỷ, cạo lông là một phần cần thiết của điều trị bệnh nấm da; tuy nhiên, việc cạo toàn bộ lông hiện đang được xem xét lại vì việc cạo lông toàn thân khiến chó, mèo căng thẳng, lo lắng và sự tổn thương trên da có thể làm tăng tình trạng nhiễm trùng. Vì vậy, việc cạo lông hay không cần được quyết định tùy từng trường hợp cụ thể; với các trường hợp chó mèo có lớp lông ngắn thì không cần thiết phải cạo lông.
3. Nước ngâm, sữa tắm
– Tại Hoa Kỳ, các bác sĩ thú y vẫn khuyến khích nên sử dụng lime sulfur. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tắm cho chó, mèo bằng lime sulfer 2 lần/tuần sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn khi sử dụng 1 lần/tuần. Tuy nhiên, các bác sĩ thú y cần lưu ý một số tác dụng phụ như gây khô lông, ố vàng, mùi sulfur. Nếu mèo liếm lông sử dụng lime sulfur đặc khi còn ướt có thể dẫn tới loét ở phía miệng.
– Bên cạnh đó có thể tham khảo một số sản phẩm sữa tắm, dầu gội có sẵn. Phương pháp điều trị tại chỗ có hiệu quả nhất khi kết hợp với việc sử dụng sữa tắm có thành phần gồm 2 chất miconazole and chlorhexidine sử dụng 2 lần/tuần. Nếu sữa tắm chỉ gồm chlorhexidine được báo cáo đem lại hiệu quả kém trong quá trình điều trị nấm da.
– Sữa tắm có chứa Enilconazole cũng có hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh nấm da ở động vật nhỏ nhưng hiện ít có sẵn trên thị trường. Mặc dù enilconazole được dung nạp tốt, nhưng nó được báo cáo là gây tăng tiết, gây yếu cơ và tăng nhẹ nồng độ alanin aminotransferase (ALT) trong huyết thanh ở Ba Tư mèo.
4. Điều trị toàn thân
Các lựa chọn lý tưởng cho việc điều trị toàn thân là các loại thuốc có phản ứng với keratinophilic và lipophilic được tích tụ trong da và chất sừng. Hiện nay, phương pháp điều trị toàn thân hiệu quả nhất cho cả chó và mèo là uống itraconazole hoặc terbinafine
- Itraconazole có thời gian bán hủy dài ở mèo và có xu hướng tích tụ nhiều trong lông và da. Đặc tính này cho phép sử dụng liệu pháp tăng cường, giúp giảm chi phí trị liệu; sử dụng hàng ngày trong vòng 1 tuần, sau đó nghỉ 1 tuần đã cho thấy thành công về mặt lâm sàng. Liều khuyến cáo sử dụng phổ biến ở chó và mèo là 5 mg/kg x 1 lần/ngày. Vì itraconazole ảnh hưởng đến cytochrome P450, vì vậy cần phải xem xét sự tương tác thuốc với chó, mèo và giảm liều của thuốc khác nếu sự chuyển hóa của chúng bị ảnh hưởng bởi tương tác này (ví dụ, cyclosporin).
+ Cũng lưu ý rằng khi sử dụng ở liều cao hơn, itraconazole đã được báo cáo là gây viêm mạch máu ở chó. Các bác sĩ lâm sàng nên xem xét khả năng xảy ra tác dụng phụ này khi sử dụng thuốc, mặc dù liều cao thường dành cho bệnh nấm da toàn thân. Các tác dụng phụ được báo cáo của itraconazole bao gồm tăng men gan và biếng ăn ở chó; giảm tiêu thụ thức ăn, trầm cảm và nồng độ ALT huyết thanh cao ở mèo.
- Terbinafine tích tụ ở lớp sừng và trong sợi lông, nên cũng có thể sử dụng liệu pháp tăng cường, giúp giảm chi phí và các tác dụng phụ. Terbinafine có hoạt tính tuyệt vời chống lại nấm da, và một nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó có hiệu quả và có thể đại diện cho một sự thay thế phù hợp và rẻ hơn cho mèo. Liều thường được sử dụng cho là 20 mg/kg. Sự chuyển hóa của terbinafine chủ yếu liên quan đến gan; Theo dõi các giá trị gan có thể cần thiết khi điều trị kéo dài.
- Ketoconazole có hiệu quả chống lại nấm da, mặc dù nó không phải là lựa chọn điều trị tốt như itraconazole hoặc terbinafine. Ketoconazole thường không được dung nạp tốt và gây buồn nôn, chán ăn trên mèo, nên tốt nhất là chỉ sử dụng thuốc này cho chó. Ketoconazole thường được kê đơn cho chó với liều 5 mg/kg PO mỗi 12 giờ và khuyến cáo nên dùng chung với thức ăn để giảm thiểu tác dụng phụ và tăng khả năng hấp thụ.
- Fluconazole có hoạt tính kém chống lại nấm da trong ống nghiệm và không còn được khuyến cáo để điều trị bệnh nấm da. Fluconazole cũng tan trong nước và không có khả năng tích tụ trong da và lớp sừng như itraconazole và ketoconazole.
- Griseofulvin trong lịch sử đã được sử dụng để điều trị bệnh nấm da nhưng hiện đã có những lựa chọn an toàn và hiệu quả hơn. Do đó, griseofulvin hiếm khi được chọn làm phương pháp điều trị.
- Lufenuron trước đây được coi là một phương pháp điều trị khả thi, nhưng các nghiên cứu cho thấy không có hiệu quả. Vì vậy, lufenuron không nên được coi là một lựa chọn điều trị.
5. Khử nhiễm môi trường
- Khử nhiễm môi trường là một phần quan trọng của điều trị bệnh nấm da.
- Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng làm sạch môi trường hàng tuần rất hiệu quả để loại bỏ ngoại ký sinh trùng mang bệnh. Có thể làm sạch bằng chất tẩy rửa gia dụng. Các bề mặt cứng có thể được khử trùng bằng thuốc tẩy gia dụng nồng độ 1: 100 hoặc hydrogen peroxide. Nên giặt máy đối với các loại vải mềm bằng cách sử dụng chu trình dài nhất, để tối đa hóa loại bỏ bào tử của ngoại ký sinh trùng
Bạn có thể cài đặt ứng dụng FVET Vietnam dành cho chủ nuôi thú cưng để hỏi đáp bác sĩ thú y nhanh chóng và hoàn toàn miễn phí nhé.