Bệnh suy thận ở chó – nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh suy thận ở chó cũng giống như ở con người trong khi đó thận của chó cũng là một cơ quan hết sức quan trọng với nhiều chức năng:

• Cân bằng các chất trong máu, lọc ra các chất thải và thải ra ngoài cơ thể thông qua hệ thống bài tiết (nước tiểu, mồ hôi).
• Duy trì nồng độ của muối và nước trong cơ thể một cách ổn định.
• Thận cũng giúp kiểm soát huyết áp, hỗ trợ trong quá trình chuyển hóa canxi và duy trì độ phốt pho phù hợp trong cơ thể.
• Ngoài ra, thận còn sản xuất một loại hormone khuyến khích sản xuất các tế bào hồng cầu trong máu.

Khi thận gặp vấn đề, các chức năng trên sẽ bị gián đoạn và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể của chó. Độc tố sẽ tích tụ trong máu và con chó sẽ gặp các vấn đề rắc rối nguy hiểm. Các vấn đề ở thận là một trong những bệnh rất phổ biến ở chó, đặc biệt là chó già.

Có 2 loại suy thận ở chó

1. Suy thận cấp

Là sự suy giảm đột ngột các chức năng ở thận và gây nguy hiểm cho cơ thể. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do:

• Ăn phải chất độc (như một số thuốc, thực phẩm nhiễm độc,…)
• Lưu lượng máu / oxy vận chuyển tới thận giảm đột ngột
• Nhiễm trùng và tắc nghẽn đường tiểu

2. Suy thận mãn tính

Bệnh xuất hiện và phát triển trong một khoảng thời gian dài với các triệu chứng khó xác định. Bệnh có xu hướng phát triển chậm và ảnh hưởng đến hầu hết những con chó lớn tuổi.

Nguyên nhân: do các điều kiện bẩm sinh và có tính di truyền. Trong đó, một trong những nguyên nhân chính gây suy thận mãn tính ở chó là bệnh răng miệng. Vi khuẩn gây nên các vấn đề về răng miệng sẽ xâm nhập vào dòng máu và vào nhiều cơ quan. Gây thiệt hại nghiêm trọng cho tim, gan và thận.

Nguyên nhân khiến chó bị suy thận

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh suy thận ở chó, có thể kể ra một số nguyên nhân như sau:

• Tuổi tác cao và quá trình lão hoá.
• Virus, vi nấm hoặc nhiễm khuẩn.
• Ký sinh trùng/ trùng xoắn móc câu
• Ung thư/ tình trạng viêm.
• Chấn thương.
• Phản ứng độc hại với các chất độc (do nhiễm độc) hoặc thuốc.
• Rối loạn chắc năng do bẩm sinh và di truyền.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Vỡ bàng quang hay niệu đạo
• Suy tim sung huyết gây huyết áp thấp và giảm lưu lượng máu đến thận.

Lưu ý: Một số loại thuốc có thể gây độc cho thận như: acetaminophen (thuốc giảm đau), amphotericin B (kháng nấm), kanamycin (kháng sinh), neomycin (kháng sinh), polymyxin B ( kháng sinh ), cisplatin (một loại thuốc ung thư), penicillamine (điều hòa miễn dịch), Cyclosporine (ức chế miễn dịch) , amikacin (kháng sinh)…

Triệu chứng của bệnh suy thận ở chó

Bệnh suy thận ở chó thường sẽ không xuất hiện các dấu hiệu của bệnh cho đến khi 75% mô thận bị phá hủy. Vì vậy, mặc dù chó vẫn chưa xuất hiện các triệu chứng của bệnh nhưng những tổn thương trong cơ thể đã tồn tại từ trước. Một số dấu hiệu của bệnh có thể kể đến gồm:

• Lượng nước tiêu thụ có sự thay đổi lớn bất thường/ lượng nước tiểu cũng thay đổi theo đó: giảm số lần đi tiểu nhưng lượng nước tiểu lại tăng, hay khát nước và uống nhiều nước do mất nước.
• Trầm cảm và bơ phờ
• Chán ăn do cảm giác ngon miệng giảm
• Hơi thở có mùi khó chịu do các chất độc hại tích tụ trong máu.
• Ói mửa và giảm cân
• Xuất hiện máu trong nước tiểu.
• Tiêu chảy, xuất huyết tiêu hóa có thể xảy ra.
• Niêm mạc nhợt nhạt (ví dụ , nướu) do giảm sản xuất hồng cầu dẫn đến thiếu máu
• Loét trong miệng , phổ biến nhất trên lưỡi, nướu răng, hoặc bên trong má.
• Sưng ở chân do sự tích tụ của chất lỏng (phù nề dưới da)
• Bụng to do tích tụ dịch (cổ trướng)
• Huyết áp cao.
• Thay đổi ở võng mạc do cao huyết áp.
• Ở giai đoạn cuối của suy thận, chó rơi vào tình trạng hôn mê.

Chẩn đoán cho chó bị bệnh suy thận

Việc chẩn đoán bệnh chính xác bệnh suy thận ở chó sẽ giúp cho việc điều trị bệnh được sớm và hiệu quả. Bên cạnh đó giúp phân biệt và tránh nhầm lẫn với các bệnh khác như: gan, các bệnh về tụy, rối loạn đường tiết niệu không liên quan đến thận. Từ đó đưa ra được phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh. Các phương pháp thường được áp dụng gồm:

1. Xét nghiệm máu

Phương pháp kiểm tra máu dựa trên bảng điều khiển hóa học (được thực hiện trên một mẫu máu). Kiểm tra thường được sử dụng trong một bảng điều khiển hóa học để xác định bệnh gồm:

• Kiểm tra urea nitrogen (Serum urea nitrogen) trong máu: BUN là tên viết tắt của nitro ure trong máu. Các protein được tiêu thụ trong chế độ ăn uống được gọi là các phân tử lớn, chúng sẽ bị chia nhỏ và được cơ thể hấp thụ, số thừa còn lại sẽ không được hấp thụ và bị bài tiết qua thận đó chính là một hợp chất urê và nitơ. Nhưng nếu thận gặp các vấn đề trục trặc và không thể lọc hết các chất thải trên. Chúng sẽ tích tụ lại trong máu. Vì vậy việc sử dụng bảng điều khiển hoá học có thể xác định và tìm ra các chất này, từ đó nhận biết được bệnh.
• Kiểm tra chất Creatinin: Bằng cách kiểm tra chất Creatinine mà ta có thể đo được tốc độ lọc của thận. Thận là cơ quan duy nhất có thể bài tiết chất này. Do đó việc phát hiện sự tồn tại của chất này cao hơn so với mức bình thường chính là một dấu hiệu để chẩn đoán chức năng của thận bị suy giảm hoặc yếu đi.
• Sử dụng công thức máu (CBC): để kiểm tra bệnh thiếu máu và dấu hiệu của nhiễm trùng. Thiếu máu trong suy thận là phổ biến và là kết quả của sự sụt giảm chất erythropoietin.
• Ngoài ra kiểm tra mức Phốt pho trong cơ thể bằng phương pháp này cũng có thể được sử dụng.

2. Phân tích nước tiểu

Bộ kiểm tra que thăm – UrinalysisUrinalysis (thử nghiệm được thực hiện trên mẫu nước tiểu), phương pháp này nhằm kiểm tra:

• Trọng lượng riêng của nước tiểu: Xét nghiệm này là một thước đo tỷ trọng của nước tiểu, thường thì tỷ trọng bình thường thường là > 1.025, trong khi động vật bị bệnh thận thường là từ 1,008 -1,015. Lưu ý: Phương pháp này không đủ để chẩn đoán chính xác về bệnh thận mà chỉ thường được áp dụng như một phương pháp chẩn đoán kèm theo mà thôi.
• Kiểm tra Protein: Trong một số trương hợp bệnh thân, một lượng lớn protein bị mất trong nước tiểu.
• Trầm tích: Nước tiểu có thể được ly tâm để các hạt lớn hơn có thể được tách ra và kiểm tra dưới kính hiển vi. Sự hiện diện của tế bào hồng cầu hoặc các tế bào bạch cầu trong nước tiểu có thể giúp phát hiện ra tình trạng bệnh.

3. Kỹ thuật hình ảnh

• Chụp X quang: chụp X-quang được thực hiện để xác định kích thước và hình dạng của thận. Thận nhỏ thường gặp hơn ở bệnh thận mãn tính trong khi thận lớn thường là do tình trạng cấp tính hoặc ung thư.
• Siêu âm: Siêu âm sẽ cho thấy sự thay đổi mật độ của thận, quá trình siêu âm có thể giúp xác định nguyên nhân của bệnh thận trong một số trường hợp .

Điều trị bệnh suy thận ở chó

Điều quan trọng là bệnh phải được nhận biết sớm và được điều trị sớm nhất có thể. Nếu không điều trị bệnh đúng cách và kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong cho chó.

Đối với tình trạng suy thận cấp tính ở mức độ nhẹ và chó được hỗ trợ tốt về y tế. Khả năng phục hồi là điều có thể, nhưng thường là chức năng thận của chó sẽ trở nên giảm sút hơn.

Còn đối với cho bị suy thận mãn tính, việc chữa trị là rất khó khăn và rất khó có thể phục hồi, mục đích điều trị trong trường hợp này là điều trị các triệu chứng kết hợp với phương pháp hỗ trợ. Việc điều trị chỉ có thể giúp cho chó bệnh sống thêm được từ vài tháng đến vài năm, tất cả phụ thuộc vào cách cơ thể phản ứng như thế nào đối với các phương pháp điều trị được áp dụng.

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh là cấp tính hay mãn tính, mà các bác sỹ thú y sẽ có các cách điều trị khác nhau, bao gồm:

1. Truyền dịch

Đây là bước đầu tiên trong việc điều trị bệnh, mục đích là khôi phục lượng nước cần thiết cho chó (thường trong khoảng 2-10 giờ). Qua theo dõi, nếu lượng nước tiểu thải ra vẫn chưa đạt mức bình thường, thuốc furosemide hoặc mannitol có thể được sử dụng để giúp thận trong việc sản xuất nước tiểu.

Bên cạnh đó, các chất điện giải như natri, kali và một số chất điện giải khác… cũng được theo dõi và duy trì ở mức bình thường cho chó (nồng độ kali thấp sẽ làm cho cơ yếu và rối loạn nhịp tim). Việc bù nước cho chó cũng có tác dụng trong việc khuyến khích chúng thèm ăn hơn. Từ đó cải thiện chất dinh dưỡng và cân bằng chất lỏng trong cơ thể.

2. Chế độ ăn uống và dinh dưỡng

• Một chế độ ăn ít về số lượng nhưng đảm bảo về chất lượng cần được tiến hành. Đặc biệt là chế độ ăn uống giàu protein có thể giúp cải thiện tình trạng thận của chó bệnh.
• Để tăng cảm giác ngon miệng, bạn có thể chia thành nhiều bữa ăn nhỏ một ngày; kết hợp với phụ gia như phô mai, sữa chua hoặc rau băm nhỏ; hoặc để thêm một loại thuốc kích thích sự thèm ăn, thuốc kiểm soát nôn. Hâm nóng thức ăn(vừa phải) cũng có thể làm tăng tính ngon miệng.
• Trọng lượng cơ thể cũng cần được kiểm tra mỗi tuần để đảm bảo đủ lượng calo được tiêu thụ để duy trì cân nặng và kiểm soát được tình trạng mất nước.
• Về Điện giải, vitamin, và các axit béo: mức điện giải cần phải được duy trì ở mức bình thường . Bên cạnh đó cần bổ sung canxi, theo dõi hàm lượng muối và nồng độ cali để điều chỉnh cho hợp lý. Quan trọng nhất là phải hạn chế lượng muối ăn. Điều này giúp ngăn ngừa phù nề, cổ trướng, và cao huyết áp .
• Bổ sung vitamin B và C cho chó. Còn đối với vitamin A và D không nên cung cấp quá nhiều cho chó mà chỉ cần ở mức yêu cầu tối thiểu là được. Tránh ảnh hưởng không tốt tới tình trạng của bệnh.
• Bổ sung acid béo omega-3.
• Đặc biệt là giảm lượng phốt pho cung cấp cho cơ thể có thể giúp kìm hãm được sự tiến triển của bệnh.

– Điều trị ói mửa: Chia thành các bữa ăn nhỏ trong ngày và sử dụng thuốc cimetidin/ chlorpromazine. Nên tham khảo ý kiến BSTY trước khi sử dụng để điều trị hiệu quả hơn.

– Chạy thận nhân tạo/ Lọc máu: Phương pháp này cần được áp dụng tại các cơ sở y tế thú y hiện đại và đầy đủ trang thiết bị.

– Ghép thận: đây được coi như là phương pháp cuối cùng cần được thực hiện. Phương pháp này đòi hỏi kĩ thuật cao và nhiều tốn kém, cũng như với người. Việc sử dụng thuốc cũng được áp dụng để ngăn chặn sự thải ghép. Các loại thuốc này là khá tốn kém và phải được hiệu chỉnh một cách cẩn thận để giảm thiểu tác dụng phụ.

3. Phương pháp điều trị khác

• Điều trị căn cứ vào các nguyên nhân gây bệnh, như cung cấp thuốc kháng sinh do nhiễm trùng vi khuẩn…
• Huyết áp cần được theo dõi để giúp ngăn ngừa thiệt hại thêm cho thận, tránh làm bệnh thêm trầm trọng và thiệt hại đến võng mạc. Nặng có thể dẫn đến mù lòa.

Phòng tránh bệnh suy thận ở chó

• Đảm bảo chắc chắn chó của bạn không ăn/ uống phải các chất nguy hiểm.
• Giám sát chặt chẽ việc ăn uống/ ra ngoài của chó.
• Không cho con chó của bạn sử dụng bất cứ loại thuốc nào mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ thú y.
• Đảm bảo cho chó được sử dụng nước sạch.
• Vệ sinh răng miệng đúng cách sẽ giúp duy trì một cách tổng thể sức khỏe cho chó.
• Duy trì một chế độ ăn uống phù hợp.

Bạn có thể cài đặt ứng dụng FVET Vietnam dành cho chủ nuôi thú cưng để hỏi đáp bác sĩ thú y nhanh chóng và hoàn toàn miễn phí nhé.