1. Một số thông tin cơ bản về bệnh phong
Bệnh do Mycobacterium lepraemurium gây ra, không lây sang người.
Bệnh tích quan sát được là xuất hiện ít hoặc nhiều các nốt (cục nhỏ) xuất hiện trên da ở các vùng như: vùng đầu, chi trước, chi sau, trên cơ thể và đuôi, phần giữa hậu môn và cơ quan sinh dục. Các hạch lâm ba có thể sưng hoặc không sưng.
Các nốt này sẽ hoại tử ở trung tâm, sau đó là xuất hiện các vết loét.
Thường gặp trên mèo 2-4 tuổi, thi thoảng khi gặp trên mèo 14 năm tuổi.
Thường gặp trên mèo đực hơn mèo cái.
Giống mèo lông ngắn thường bị hơn mèo lông dài.
2. Chẩn đoán
Đặc trưng là các nốt dưới da, tiến triển nhanh, lan rộng theo vùng trên da, không đau, các nốt nổi lên, sần sùi giống như khối u. Đường kính của các vùng tổn thương từ vài mm tới 4cm, các vùng bị tổn thương nhiều hơn thì bị loét. Các nốt lan nhanh xảy ra trong vòng 2 tháng và các hạch bạch huyết có thể bị sưng to. Không lan tới các cơ quan nội tạng.
Chẩn đoán phân biệt với các bệnh nhiễm khuẩn khác, nhiễm nấm sâu và khối u
Kiểm tra bằng sinh thiết: bạch cầu trung tính và đại thực bào, trực khuẩn kháng acid (AFB) bắt màu với thuốc nhuộm đặc hiệu xuất hiện trong tế bào.
Phương pháp PCR: phát hiện M. lepraemurium bằng mẫu sinh thiết da
Nuôi cấy M. lepraemurium thường khó phát hiện được
3. Hướng xử lý
Đa số các ca có tiên lượng tốt khi can thiệp bằng phẫu thuật loại bỏ và điều trị dự phòng bằng kháng sinh.
Liệu trình điều trị có thể kéo dài vài tháng với kháng sinh như
Rifampicin
Clarithromycin
Clofazimine
Enrofloxacin, Marbofloxacin, Moxifloxacin hoặc Pradofloxacin
Doxycycline
Kết hợp rifampicin với clarithromycin thường được sử dụng
Cắt bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật được khuyến cáo với bệnh do M. lepraemurium. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể làm lây lan nhiễm trùng theo các mặt phẳng của các mô, cơ quan.
Nếu không cắt bỏ hoàn toàn, điều trị bằng cho uống clofazimine 8-10mg/kgTT /24 giờ hoặc 50 mg/mèo/48 giờ. Điều trị liên tục trong 2-3 tháng cho tới khi khỏi bệnh hoàn toàn.
Trong trường hợp có thể cắt bỏ hoàn toàn , điều trị bằng kết hợp cho uống clarithromycin với liều 62.5 mg/mèo/12 giờ và rifampin 10-15mg/kgTT/24 giờ. ĐIều trị liên tục ít nhất 2 tháng tới khi giải quyết được các biểu hiện lâm sàng.
Tài liệu tham khảo
O’Brien, Carolyn R., et al. “Feline leprosy due to Mycobacterium lepraemurium: Further clinical and molecular characterisation of 23 previously reported cases and an additional 42 cases.” Journal of feline medicine and surgery 19.7 (2017): 737-746.